#52: Bokito / Dominomus

R: Hallo allemaal! Dit is Een Beetje Nederlands, dé podcast voor mensen die Nederlands leren. Wij zijn Robin… en Yvette en deze zomer doen we iets nieuws: iedere twee weken komt er een nieuwe aflevering waarin we allebei vertellen over iets typisch Nederlands. Dat is iets dat alle Nederlanders wel kennen, maar iemand die niet opgegroeid is in Nederland misschien nog niet.

Y: Het onderwerp van vandaag is… bekende Nederlandse dieren.

Bokito

Y: Robin, wordt jij wel eens boos?

R: Nou…. misschien soms een beetje, maar nooit heel erg

Y: Ok, ok. Nou, iemand die wel nogal boos kon worden is Bokito, een gorilla die verbleef in Diergaarde Blijdorp die het internationale nieuws haalde. 

R: Ja, Bokito, dat weet ik nog wel!

Y: Ja. Bokito was de leider van een groep gorilla’s in de dierentuin in Rotterdam. En Bokito had fans, bijvoorbeeld Yvonne. Yvonne bezocht Bokito wel 4 keer per week. Ze keek hem dan recht in zijn ogen aan en lachte naar hem. Volgens haar lachte Bokito dan terug, ze hadden een speciale band, dacht ze. Ze was al eens gewaarschuwd door een medewerker van de dierentuin dat ze beter iets meer afstand kon bewaren.

R: Daar heeft ze dus niet naar geluisterd.

Y: Nee helaas. 15 jaar geleden, 18 mei 2007 ging Yvonne weer naar de dierentuin om Bokito in de ogen te kijken. Bokito herkent haar, maar doet dit keer iets onverwachts: hij springt in het water rondom het gorilla-eiland. Hij grijpt Yvonne vast en sleept haar achter zich aan. Ze overleeft dit, maar heeft een hoop botbreuken en bijtwonden.

R: Wauw wat heftig zeg… Waren er nou nog andere slachtoffers?

Y: Ja, zeker. 3 andere bezoekers raken ook gewond. Uiteindelijk weten verzorgers van de dierentuin Bokito te raken met een verdovingspijl. 

R: Gelukkig maar. Weten ze waarom Bokito dit deed?

Y: Ja ongeveer. Hij herkende Yvonne inderdaad, maar raakte vooral geïrriteerd dat ze steeds bij hem wegliep. Bijten en meeslepen is voor gorillas normaal gedrag tegenover gorillavrouwen die niet doen wat ze willen. Een mens is natuurlijk minder stevig dan een gorilla en loopt dan een hoop verwondingen op. En, gorilla’s kijken nooit elkaar direct aan, altijd vanuit de ooghoeken.

R: Ja, dat zorgde tijdelijk voor een grappige trend, weet ik nog. Na dit incident moesten mensen een tijdje een speciale bril dragen als ze naar Bokito gingen kijken, de zogenaamde Bokitokijker. Door de bril leek het alsof je niet direct naar hem keek maar naar de zijkant.

Y: Inderdaad. En Bokito heeft ook best veel invloed op de Nederlandse taal gehad: Bokitogedrag is bijvoorbeeld een woord voor machogedrag. En bokitoproof, wanneer iets tegen vernielzuchtig gedrag en vandalisme kan. 

R: Wat een influencer was Bokito eigenlijk. Hoe is het eigenlijk afgelopen met Bokito?

Y: Bokito heeft zelfs nog Covid gehad, maar overleed in april van 2023 aan hartfalen. 

Dominomus

> R: Ik heb zelf ook een verhaal over een Nederlands dier, maar ik moet daarvoor eerst iets vertellen over een Nederlands tv-programma, namelijk Domino Day. Keek jij dat ook vroeger?

> Y: Jaaaa absoluut! Daar gingen we met het hele gezin echt voor zitten

> R: Wij ook! Even in het kort: Domino Day was een tv-programma dat jaarlijks gemaakt werd tussen 1998 en 2009, 11 keer dus. Bij Domino Day werd er een wereldrecord geprobeerd te breken voor de meeste vallende dominosteentjes. Dat werd in enorme zalen georganiseerd, waar ruimte was voor veel, heel erg veel dominosteentjes. Bij de laatste recordpoging zijn er bijna 4.5 miljoen dominosteentjes omgevallen.

> Y: Ja, dat was echt enorm veel! Er werden ook hele ontwerpen gemaakt en structuren gebouwd voor de dominostenen.

> R: Ja klopt. Het was jarenlang een megapopulair tv-programma, bijna 3 miljoen Nederlanders keken naar de laatste uitzending. Maar over het tv-programma wilde ik het vandaag niet verder hebben, maar wel over een klein diertje dat voor een hoop ophef heeft gezorgd, namelijk de Dominomus.

> Y: Oh ja, dat weet ik nog wel

> R: Een mus is een klein vogeltje dat veel voorkomt in Nederland. Wat was er nou gebeurd: Vier dagen vóór Domino Day in 2005 was er een mus de zaal ingevlogen waar Domino Day zou plaatsvinden. Op dat moment waren de bouwers nog bezig om de dominostenen neer te zetten voor de recordpoging. De mus heeft meerdere dominostenen omgegooid, waardoor er in totaal 23.000 dominostenen omvielen.

> Y: Oh nee!

> R: Er werd geprobeerd om de mus te vangen met netten, maar dat lukte niet. Toen is er besloten om de mus dood te schieten. Domino Day was gered, maar de ophef was groot. Veel mensen vonden het belachelijk dat een dier doodgeschoten werd voor een tv-programma. Al snel kreeg deze mus een bijnaam: de Dominomus. Niet alleen in Nederland was het incident nieuws, ook de BBC, CNN en andere media hebben er over geschreven. Nu is de dominomus onderdeel van de Nederlandse geschiedenis, de mus is opgezet en onderdeel van de collectie van het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam.

> Y: Wauw, wat een verhaal. En wat een arm beestje…

Daarmee komen we aan het einde van deze aflevering van Een Beetje Nederlands. We hopen dat je een beetje Nederlands geleerd hebt, en tot de volgende aflevering.