#19: Sinterklaas

Hallo allemaal, en welkom bij de 19de aflevering van Een Beetje Nederlands, de podcast voor mensen die Nederlands leren. Mijn naam is Robin en de aflevering van vandaag gaat over Sinterklaas! De tekst van deze aflevering kan je meelezen op de website, www.eenbeetjenederlands.nl. 

Je kan vanaf nu de podcast steunen door Vriend van de Podcast te worden. Heel erg bedankt aan iedereen die dat al gedaan heeft! Wil je ook Vriend van de Podcast worden? Door de donaties kan ik meer tijd vrijmaken voor de podcast, daardoor kan ik de podcast nog leuker maken. Om vriend te worden staat een link in de shownotes!

Sint Nicolaas, de Goedheiligman of gewoon Sinterklaas. Voor kinderen in Nederland is deze traditie een van de hoogtepunten van het jaar. In deze aflevering ga ik het hebben over hoe dit kinderfeest gevierd wordt in Nederland.

Nu, door met de podcast!

Introtune

Als het het einde van het jaar nadert en de dagen korter worden, beginnen de kinderharten in Nederland sneller te kloppen. Voordat je het weet is het november, en dat betekent dat Sinterklaas weer bijna in het land is!

Half november breekt een spannende tijd aan voor de kinderen. Het moment dat Sinterklaas naar Nederland komt, komt dan dichter- en dichterbij. Het is de hoogste tijd om verlanglijstjes samen te stellen, een lijstje met cadeautjes die de kinderen graag willen krijgen van Sinterklaas. Maar de kinderen weten ook dat alleen de kinderen die goed zijn geweest cadeautjes krijgen!

Liedje: hij komt, hij komt
Hij komt
Hij komt
Die lieve goede sint
Mijn beste vriend, jouw beste vriend
De vriend van ieder kind

Wie is Sinterklaas eigenlijk? Deze kindervriend is ook wel bekend als Sint Nicolaas. Dat verwijst naar de heilige Nicolaas, die in de 4de eeuw na Christus bisschop was in Myra, een klein plaatsje dat tegenwoordig in Turkije ligt. Al sinds de Middeleeuwen wordt Sinterklaas gevierd, maar pas anderhalve eeuw in de huidige vorm. Het feest bevat aspecten van oude Germaanse en Noordse tradities, vermengd met Christelijke aspecten. Zo worden sommige kenmerken van Sinterklaas herleid tot de Noordse oppergod Odin.

Sinterklaas is een oude man en heeft daarom een grote witte baard. Sinterklaas is een beetje streng maar ook ondeugend en grappig. Vanwege zijn leeftijd beweegt hij zich langzaam en statig, je zal de Sint niet snel zien dansen. De Pieten doen dat des te meer! De kleding die Sinterklaas draagt is gebaseerd op het uiterlijk van een bisschop, omdat Sint Nicolaas dat ook was. Sinterklaas draagt op zijn hoofd altijd een zogenaamde mijter, rood met een kruis erop. Sinterklaas draagt altijd een rode mantel met gouden versiersels. Verder heeft Sinterklaas altijd een lange gouden staf met een krul bij zich.

Liedje: Wie komt er alle jaren
Wie komt er alle jaren
Daar weer uit Spanje varen
Over de grote, grote zee
Sinterklaas, hoezee!

Sinterklaas wordt begeleid en geholpen door de Pieten. Iedere Piet heeft z’n eigen taak: Zo is er de Rijmpiet die de gedichten maakt voor de kinderen. En de Wegwijspiet die zorgt voor de navigatie van Sinterklaas. En er is een Hoofdpiet die de leiding heeft over de andere Pieten. Maar er is ook de Luisterpiet, die het hele jaar in het land is. Die houdt in de gaten of de kinderen zich goed gedragen en geeft dat door aan Sinterklaas. Sinterklaas maakt over ieder kind aantekeningen in het grote boek van Sinterklaas.

Daarmee kom ik ook bij de…

Uitdrukking van de week

De uitdrukking van deze week is: goed te boek staan. Dat betekent: een goede reputatie hebben, bekend staan als goed en betrouwbaar. Bijvoorbeeld een timmerman die goed te boek staat, zal goed werk leveren en betrouwbaar zijn. En voor kinderen is het ook belangrijk om bij Sinterklaas goed te boek te staan, want anders krijgen ze geen cadeautjes!

Terug naar het Sinterklaasfeest. De Pieten zorgen voor vrolijkheid bij het Sinterklaasfeest. De Pieten dansen, zingen en zwaaien naar de kinderen. En niet onbelangrijk: de Pieten delen het snoep uit: pepernoten en ander snoepgoed. Sinterklaas is eigenlijk wel altijd een man, maar Pieten kunnen mannen en vrouwen zijn. 

Halverwege november is het moment daar: Sinterklaas komt naar Nederland. Als Sinterklaas niet in Nederland is, woont hij met de Pieten in Spanje. Met de Pieten en alle cadeautjes komt Sinterklaas met zijn stoomboot naar Nederland. 

Liedje: zie ginds komt de stoomboot
Zie, ginds komt de stoomboot
Uit Spanje weer aan!
Hij brengt ons Sint Nicolaas
Ik zie hem al staan.

Sinterklaas komt ieder jaar aan in een ander stad in Nederland. Als Sinterklaas aankomt is het altijd een groot feest, bij de zogenaamde sinterklaasintocht. De intocht wordt ook altijd live op tv uitgezonden. Bij de intocht staan er veel kinderen en ouders langs de kant om de Sint te verwelkomen. Meestal wordt Sinterklaas welkom geheten door de burgemeester van de stad of dorp waarin de aankomst is. Sinterklaas heeft een wit paard waarmee hij bij de intocht rondrijdt. De Pieten delen bij de intocht snoep uit aan de kinderen langs de kant.

Naast de nationale sinterklaasintocht die op tv komt, zijn er in bijna alle Nederlandse steden nog aparte intochten. Omdat Sinterklaas niet overal tegelijk kan zijn, is er voor de kleinere intochten een oplossing. Naar die intochten wordt door Sinterklaas een zogenaamde hulpsinterklaas gestuurd. Ook veel scholen en soms ook bedrijven vieren sinterklaasfeesten, waar ook een hulpsinterklaas heengaat. Op veel scholen gaat de Sinterklaas samen met Pieten langs alle klaslokalen om snoep uit te delen.

Liedje: Jongens, heb je ’t al vernomen
Jongens, heb je ’t al vernomen
Tiralalali, tiralalala
Sinterklaas is aangekomen
Tiralalali, tiralalala

Over snoep gesproken, ken je het typische Nederlandse snoepgoed dat bij Sinterklaas hoort?
De belangrijkste zijn de pepernoten of kruidnoten. Dat zijn een soort kleine harde koekjes. Pepernoten zijn ook heel makkelijk zelf te bakken, ik zal een recept op de website zetten! Pepernoten worden vaak samen met schuimpjes uitgedeeld, dat zijn zoete zachte snoepjes.
Chocoladeletters zie je ook veel rond Sinterklaas. Dat is, zoals de naam al zegt, chocolade in de vorm van een letter. Meestal krijg je de eerste letter van je voornaam, ik krijg bijvoorbeeld als Robin de letter R.
Speculaaskoekjes zijn ook populair met Sinterklaas. Ze smaken een beetje als pepernoten, maar zijn meestal plat. Speculaaskoekjes kunnen in een bepaalde vorm gemaakt worden, bijvoorbeeld een speculaaskoek in de vorm van Sinterklaas.

Minder voorkomend maar wel typisch voor Sinterklaas: taaitaai. Dat is een soort snoep dat een beetje naar anijs smaakt en een beetje een taaie structuur heeft. Vandaar de naam!
Dit zijn een paar typische Sinterklaassnoepjes, maar voor kinderen is natuurlijk al het snoep lekker. Ook marsepein en andere chocolaatjes zijn altijd goed!

Nog even over het paard van Sinterklaas. Traditioneel is dat een schimmel, een bepaald paardensoort met een witte of lichtgrijze vacht. Jarenlang heette het paard van Sinterklaas op tv Amerigo, maar sinds een paar jaar is Amerigo met pensioen en is er een nieuw paard dat Ozosnel heet.

Wist je dat het paard van Sinterklaas over daken kan lopen? Dat is erg handig bij het bezorgen van de cadeautjes voor de kinderen. Niet alleen omdat dat lekker snel gaat, maar cadeautjes komen namelijk door de schoorstenen in de huizen. Behalve de huizen die geen schoorsteen hebben, daarbij moet Sinterklaas en de Pieten een andere ingang vinden. Omdat het paard zo hard moet werken zetten kinderen vaak stro, een wortel of een suikerklontje klaar voor het paard.

Liedje: zachtjes gaan de paardenvoetjes
Zachtjes gaan de paardenvoetjes,
trippel trappel trippel trap
’t Is ’t paard van Sinterklaasje,
stippe stappe stippe stap

Naast iets lekkers voor het paard mogen kinderen ook hun eigen schoen neerzetten. Vanaf het moment dat Sinterklaas in het land is, mogen kinderen af en toe hun schoen zetten. Je schoen zetten betekent dat je voor het slapen een van je schoenen bij de open haard, een raam of een andere plek in het huis neerzet. Bij het zetten van je schoen hoor je een sinterklaasliedje te zingen. Je kan ook je verlanglijstje of een tekening of brief voor Sinterklaas in je schoen stoppen.
Als je geluk hebt komt een van de Pieten ‘s nachts langs en die stopt dan wat lekkers in je schoen. Bijvoorbeeld wat pepernoten, wat chocolade, marsepein, andere snoepjes of een klein cadeautje.

Liedje: oh kom er eens kijken
Oh kom er eens kijken, wat ik in mijn schoentje vind
Alles gekregen van die beste Sint

Dit is allemaal een aanloop naar de grote climax van het sinterklaasfeest: pakjesavond. Dat is de avond van 5 december. Op deze avond komt de familie samen om sinterklaas te vieren. Op de avond worden er sinterklaasliedjes gespeeld en gezongen, maar voor de kinderen is dat bijzaak. Op de pakjesavond krijgen de kinderen namelijk cadeautjes van Sinterklaas. Traditioneel worden de cadeautjes op pakjesavond in een grote juten zak bezorgd door Sinterklaas bij de verschillende huizen. Er wordt plotseling hard op de deur geklopt, meestal wanneer een van de ouders nét naar buiten of naar de wc was. Voor de deur staat plots de zak met cadeautjes! Dan kan het feest beginnen.

Liedje: daar wordt aan de deur geklopt
Daar wordt aan de deur geklopt
Hard geklopt, zacht geklopt
Daar wordt aan de deur geklopt
Wie zou dat zijn?
Wees maar gerust mijn kind
Het is een goede vriend
Hij is hier voor jou en mij
Kom er maar bij…

De zak van sinterklaas heeft trouwens nog een andere functie: stoute kindjes worden door Sinterklaas in zijn zak meegenomen naar Spanje. Nu klinkt dat misschien aangenaam, een gratis vakantie dankzij Sinterklaas, maar voor kindjes is het zeer beangstigend. Sinterklaas heeft daarmee dus ook een rol in de opvoeding van een kind: je kan je maar beter goed gedragen, anders zal Sinterklaas je straffen. Vroeger was dat nog erger dan nu. In de plaats van cadeautjes krijgen stoute kindjes de roe. Een roe is een bosje takken, dat lang geleden gebruikt werd om mee te straffen.

Liedje: de zak van sinterklaas
De zak van Sinterklaas, Sinterklaas, Sinterklaas
De zak van Sinterklaas, oh jongens jongens ’t is zo’n baas

De volwassenen die Sinterklaas vieren, doen dat vaak ook met cadeautjes voor elkaar. Ook ikzelf vier nog steeds Sinterklaas op deze manier. Vaak doen ze dat door lootjes te trekken waarop de naam van één van de gezinsleden staat die meedoet. Het blijft tot sinterklaasavond geheim voor elkaar, wie wie heeft geloot. Voor degene die je hebt getrokken bij de lootjes, regel je dan een cadeautje en schrijf je een gedicht. Het sinterklaasgedicht wordt voorgelezen door degene die het gedicht en cadeautje krijgt, en is daarom zeer geschikt om de ontvanger een beetje te plagen.

Sommige gezinnen gaan nog een stap verder en maken een zogenaamde surprise voor elkaar, een knutselwerkje waar het cadeautje in verstopt wordt. Soms wordt er wéken aan een surprise gewerkt. Bijvoorbeeld iemand die viool speelt krijgt een geknutselde viool, met het cadeautje daarin.

Na Sinterklaasavond is de sinterklaastijd weer over. Voor veel mensen is het weekend daarop het moment om de kerstboom in huis te halen. Tijd voor het volgende decemberfeest!

Bedankt voor het luisteren naar deze aflevering van Een Beetje Nederlands. Als je het gaat vieren, veel plezier met het Sinterklaasfeest! Je weet nu helemaal hoe het moet. Ik hoop dat je een beetje Nederlands geleerd hebt en tot de volgende keer!

Liedje: Dag sinterklaasje
Dag Sinterklaasje, dag dag dag dag Lieve Piet
Dag Sinterklaasje, dag dag luister naar ons afscheidslied