#48: Euthanasie

Hallo allemaal! Dit is Een Beetje Nederlands, de podcast voor mensen die Nederlands leren. Mijn naam is Robin en de aflevering van vandaag gaat over euthanasie, hulp bij zelfdoding. De tekst van deze aflevering kan je meelezen op de website, www.eenbeetjenederlands.nl. Ook als je vragen of opmerkingen hebt over deze aflevering, kan je ze naar mij sturen via de website. In de shownotes staat een link.

Deze podcast wordt mede mogelijk gemaakt door de Vrienden van de Podcast. Bedankt aan alle donateurs die al een donatie hebben gedaan! Wil je ook Vriend van de Podcast worden? In de shownotes vind je een link met meer informatie.

Nu, door met de podcast.

Euthanasie is het beëindigen van iemands leven op verzoek van de patiënt zelf, met hulp van een arts. In Nederland is euthanasie, in tegenstelling tot veel andere landen, toegestaan door de wet. Er zijn veel misverstanden over euthanasie in Nederland, over wanneer het mag en hoe het gebeurt. Vooral in buitenlandse media staat er af en toe foute informatie over euthanasie in Nederland. In de aflevering van vandaag gaan we dit ophelderen en leggen we je uit hoe euthanasie in Nederland geregeld is, en dat er ook in Nederland discussie over was.

In 2012 wilde de Republikein Rick Santorum president worden van Amerika. In zijn campagne deed hij een nogal rare uitspraak. Hij zei dat alle senioren in Nederland armbandjes dragen met de tekst ‘Geen euthanasie alstublieft’, omdat ze bang zijn anders ongewenst gedood te worden. Ook zei hij dat 10% van alle mensen in Nederland overlijdt door euthanasie. Dat is absolute onzin.

Ik zal het maar meteen heel duidelijk zeggen: Je krijgt in Nederland alleen euthanasie als de arts heel zeker weet dat je het echt wil. Ongeveer 4.5% van alle sterfgevallen in Nederland is door euthanasie, niet 10%.

Om te begrijpen hoe euthanasie in Nederland werkt, is het belangrijk te begrijpen wat het precies is. Er zijn eigenlijk twee soorten euthanasie, die actieve en passieve euthanasie worden genoemd. Bij passieve euthanasie stopt de behandeling van de ziekte van de patiënt, waardoor de patiënt sterft. Bij actieve euthanasie krijgt de patiënt van een dokter hulp, wat ervoor zorgt dat de patiënt sterft. Actieve euthanasie is maar in een paar landen wereldwijd toegestaan: naast Nederland alleen in België, Luxemburg, Canada, Colombia, New Zeeland en sommige delen van Australië.

Wanneer mag je eigenlijk euthanasie krijgen in Nederland? Daar zijn strenge regels voor. Je kan niet zomaar naar je huisarts lopen en vragen om euthanasie. Ook kan de huisarts dat niet zomaar voor jou bepalen.

Het einde maken aan het leven van iemand anders is in Nederland strafbaar. Ook iemand helpen bij het beëindigen van diens leven is in de meeste gevallen strafbaar. Als een arts niet volgens de regels euthanasie uitvoert op een patiënt, kan de arts een lange gevangenisstraf krijgen. Ook als de euthanasie niet door een arts maar door iemand anders uitgevoerd wordt, zal diegene een gevangenisstraf krijgen. 

Wanneer mag het dan wel? In de wet staat dat een arts euthanasie mag uitvoeren als aan de 6 eisen voldaan zijn die ervoor zorgen dat de euthanasie zorgvuldig gebeurt, de zogenaamde zorgvuldigheidseisen. Deze 6 eisen zijn:

1. Ten eerste: De euthanasie is vrijwillig en er is goed over nagedacht. De arts die de euthanasie gaat uitvoeren moet ervan overtuigd zijn dat de patiënt er goed over nagedacht heeft en dat het verzoek helemaal vrijwillig is. Het verzoek moet echt van de patiënt komen, niet van de familie of vrienden. Ook moet het verzoek niet opeens ontstaan zijn. Dit betekent in de praktijk dat de huisarts en de patiënt een langere periode over het euthanasieverzoek praten voordat het uitgevoerd wordt.
2. Eis nummer 2: De patiënt heeft uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Dit betekent dat de patiënt niet meer kan genezen van de ziekte en daar veel pijn van heeft. Dat kan zowel fysiek als mentaal lijden zijn. Fysiek lijden is pijn in je lichaam, bijvoorbeeld door een ziekte als kanker. Maar ook bij zeer zwaar psychisch lijden kan iemand euthanasie krijgen, maar dat is zeldzaam.
   Het is belangrijk om rekening te houden met behandelingen die nog mogelijk zijn voor de patiënt en wat voor verbeteringen die nog kunnen geven. Sommige behandelingen zijn bijvoorbeeld heel zwaar voor de patiënt, terwijl ze er niet veel gezonder van worden. 
3. Eis nummer 3: De patiënt is goed geïnformeerd over de situatie. De arts moet zeker weten dat de patiënt voldoende informatie heeft. Ook moet de arts zeker weten dat de patiënt de informatie over de situatie begrijpt.
4. Eis nummer 4: Er is geen andere oplossing. De arts moet altijd kijken of er andere oplossingen zijn om het lijden van de patiënt minder te maken. Bijvoorbeeld behandelingen.
5. Eis nummer 5: Een tweede, onafhankelijke arts moet de situatie beoordelen. Deze arts controleert of het proces zorgvuldig is verlopen. Deze tweede arts mag niet betrokken zijn bij de behandeling van de patiënt. Ook mag de tweede arts geen persoonlijke band hebben met de patiënt of behandelende arts.
6. En tot slot: De euthanasie moet medisch zorgvuldig uitgevoerd worden. Dat betekent dat de patiënt de juiste medicijnen krijgt. De arts moet bij het uitvoeren van de euthanasie richtlijnen volgen die daarvoor gemaakt zijn. Zo kan het niet fout gaan bij de uitvoering.

Als de patiënt voldoet aan deze zes eisen, kan de huisarts in overleg met de patiënt overgaan op euthanasie. 

De euthanasie kan op verschillende wijze uitgevoerd worden: met een prik, een infuus of door de patiënt een giftig drankje te laten drinken. De arts en de patiënt overleggen van tevoren welke manier ze gaan gebruiken. Meestal wordt de patiënt eerst in slaap gebracht voordat het dodelijke middel gegeven wordt. Alleen de arts mag het dodelijke middel toedienen, niet een familielid of vriend. Dit is om de kans op fouten te voorkomen. Als er euthanasie is toegediend in Nederland wordt er ook nog altijd achteraf gecontroleerd of alles goed is gegaan.

Nederland was in 2002 het eerste land in de wereld waar actieve euthanasie legaal werd.

Ook in Nederland is er veel discussie geweest over dit onderwerp, veel mensen denken verschillend over euthanasie. Zeker bij gelovige mensen zijn er veel tegenstanders van euthanasie. Zij vinden dat je als mens nooit een ander mens mag doden, ook niet bij ernstig lijden. Ze vinden dat God bepaalt wanneer iemand overlijdt en daar niet bij geholpen mag worden.
Het heeft lang geduurd tot het in Nederland legaal werd om euthanasie toe te passen. Lange tijd was het beleid: het gebeurt wel, maar er wordt niet over gepraat. Dat veranderde in 1971, toen een rechtszaak veel aandacht kreeg in de media. De moeder van de huisarts Truus Postma was terminaal ziek en leed ernstig. Dokter Postma gaf haar moeder een dosis morfine waardoor ze overleed. Het was de bedoeling dat het geheim zou blijven, zoals normaal was in die tijd. Maar het lekte uit en Postma moest voor de rechter komen. Dit was de eerste grote euthanasierechtszaak in Nederland, en heeft het debat rond euthanasie een impuls gegeven. Rond deze tijd werd er voor het eerst discussie gevoerd over het euthanasiebeleid in Nederland. In de jaren ‘80 is er een onderzoek gedaan in Nederland, waaruit bleek dat de grote meerderheid voor een tolerant euthanasiebeleid was. Het zou nog tot 2002 duren voordat de euthanasiewet ook van kracht werd. Op dat moment was er een kabinet zonder christelijke politieke partijen aan de macht, wat daarvoor nooit gebeurd was. Christelijke partijen hadden het legaal maken van euthanasie jarenlang tegengehouden, maar doordat er geen christelijke partij in dit kabinet zat kon het nu wel.

Sindsdien is het in Nederland onder strenge voorwaarden legaal om euthanasie toe te passen. Maar de discussie is nog niet helemaal voorbij. Sommige mensen vinden dat het ook mogelijk moet zijn om euthanasie te krijgen wanneer daar geen medische reden voor is. Wanneer de patiënt dus niet ziek is. Soms willen oudere mensen sterven omdat ze vinden dat hun leven klaar of voltooid is, of omdat ze moe zijn van het leven. Deze mensen mogen nu nog geen euthanasie krijgen. Het legaal maken van deze vorm van euthanasie, dat we voltooid leven noemen, wordt af en toe besproken in de politiek. Maar voorlopig zal het nog niet legaal worden.

Daarmee kom ik aan het einde van deze aflevering. Als je deze aflevering interessant vond, geef de podcast dan een goede review in je podcast-app. Je kan mij ook steunen bij het maken van nieuwe afleveringen, door Vriend van de Podcast te worden. Informatie daarover kan je vinden op de website, www.eenbeetjenederlands.nl . Dankjewel aan iedereen die dat de afgelopen tijd al gedaan heeft!

Ik hoop dat je een beetje Nederlands geleerd hebt en tot de volgende aflevering!